لطفا صبر کنید ...
نام دیگر: PGSN
برای کمک به تعیین علل ناباروری، شناسایی زمان تخمک گذاری، کمک به تشخیص حاملگی پرخطر یا خارج رحمی، پایش سلامت بارداری، پایش درمان های جایگزینی پروژسترون یا کمک به تشخیص علل خون ریزی غیر طبیعی رحم
• در دوره های مشخصی از چرخه قاعدگی برای تعیین زمان تخمک گذاری (آزاد شدن تخمک از تخمدان)
• وقتی در اوایل بارداری، علائم حاملگی پرخطر یا خارج رحمی پدیدار می شود
• بررسی سلامت جفت و جنین در طی حاملگی پرخطر
• بررسی دوره ای در زمان درمان از طریق جایگزینی پروژسترون
• خون ریزی غیر طبیعی رحم
نمونه خون سیاهرگی از ورید بازویی
خیر. اما در نمونه گیری از بانوان، تاریخ آخرین قاعدگی یا قرارگیری در کدام سه ماهه از بارداری را باید مد نظر گرفت.
پروژسترون هورمونی استروئیدی است. نقش اصلی استروژن در بدن کمک به آماده سازی بدن زنان (به همراه چند هورمون دیگر) برای بارداری است. این آزمایش سطح پروژسترون خون را اندازه گیری می کند.
هر ماه، هورمون استروژن باعث رشد لایه آندومتر (لایهای پوششی که سطح داخلی رحم را میپوشاند) می گردد و ترشح LH منجر به تخمک گذاری (آزاد شدن تخمک از تخمدان) می شود. سپس در محل تخمک گذاری، جسم زرد تشکیل و شروع به ترشح هورمون پروژسترون می کند. این پروژسترون به همراه پروژسترونی که به میزان بسیار کمتری از غدد فوق کلیه ترشح شده است، باعث توقف رشد لایه آندومتر می شود و رحم برای بارداری احتمالی آماده می کند.
اگر لقاح اتفاق نیفتد، جسم زرد تخریب می شود و با کاهش پروژسترون، خون ریزی قاعدگی شروع می شود. اما اگر تخمک به وسیله ی یک اسپرم بارور شود، جسم زرد با تولید پروژسترون، تخمک را به یک تروفوبلاست تبدیل می کند. تروفوبلاست نیز هورمون گنادوتروپین جفتی انسانی (hCG) را ترشح می کند. چند هفته بعد، جفت، جسم زرد را به عنوان منبع اصلی تولید پروژسترون جایگزین می کند و مقادیر بالای این هورمون در ادامه بارداری ترشح می شود.
پروژسترون در مردان نیز وجود دارد اما نسبت به زنان در سطح بسیار پایین تری تولید می شود. این هورمون در رشد و توسعه اسپرم نقش دارد.
آزمایش پروژسترون ممکن است در موارد زیر درخواست داده شود:
• کمک به تشخیص علل ناباروری. به دلیل متفاوت بودن سطح سرمی پروژسترون در زمان های مختلف چرخه ی قاعدگی، آزمایشات متناوب (دوره ای) پروژسترون مورد نیاز است.
• در اوایل بارداری برای کمک به تشخیص حاملگی پرخطر (امکان سقط جنین) یا حاملگی خارج رحمی، پرژوسترون به همراه هورمون گنادوتروپین جفتی انسانی (hCG) بررسی می شود
• کمک به ارزیابی سلامت جفت و جنین در طی یک حاملگی پرخطر
• اگر زنی برای بهبود شرایط حاملگی زودهنگام خود، تزریق پروژسترون انجام دهد، برای تعیین اثر بخشی این درمان، سطح پروژسترون خود بررسی می شود.
• همراه با سایر آزمایشات هورمونی مانند FSH، LH ، hCG و CBC برای تعیین علل خون ریزی غیر طبیعی رحم در زنانی که باردار نیستند.
سطح پروژسترون در موارد زیر بررسی می شود:
• برای ارزیابی علل ناباروری؛ پزشک معالج برای بررسی زمان تخمک گذاری این آزمایش را درخواست می دهد. البته برای ارزیابی دقیق تغییرات غلظت پروژسترون، آزمایشات متناوب در طول چرخه قاعدگی مورد نیاز است.
• هنگام که برای تجویز دارویی که تخمدان را وادار به تخمک گذاری می کند، باید زمان تخمک گذاری مشخص شود.
• هنگامی که در طی بارداری، درد شکمی یا لکه بینی وجود دارد و احتمال حاملگی خارج رحمی یا سقط جنین وجود دارد.
• کنترل و پایش درمان جایگزینی پروژسترون به منظور کنترل شرایط بارداری (نیازمند آزمایشات متناوب پروژسترون)
• در طول بارداری پرخطر برای نظارت بر سلامت جفت و جنین (نیازمند آزمایشات متناوب پروژسترون)
• خون ریزی غیر طبیعی رحم
تفسیر نتیجه ی آزمایش پروژسترون بستگی به دلیل درخواست این آزمایش و فاز چرخه ی قاعدگی و ماه بارداری دارد. وقتی که تخمک از تخمدان رها می شود، در طی چند روز سطح پروژسترون افزایش می باید. در صورت بارداری این افزایش ادامه خواهد داشت اما اگر لقاح صورت نگیرد سطح پروژسترون کاهش می باید و خون ریزی قاعدگی اتفاق می افتد.
در صورت عدم افزایش سطح پروژسترون به صورت ماهانه، احتمال عدم تخمک گذاری یا چرخه نامنظم قاعدگی وجود دارد که می توان دلیلی برای ناباروری باشد.
اگر سطح پروژسترون در اوایل بارداری به طور عادی بالا نرود، احتمال سقط جنین یا حاملگی خارج رحمی وجود دارد. اگر آزمایشات متناوب (دوره ای) پروژسترون، افزایش سطح این هورمون را نشان ندهد، ممکن است سلامت جفت و جنین در خطر قرار بگیرد.
مقادیر پایین پروژسترون ممکن است به دلایل زیر باشد:
• حاملگی خارج رحمی
• مرگ جنین / سقط جنین
• پره اکلامپسی
• کاهش عملکرد تخمدان ها
• عدم قاعدگی (آمنوره)
افزایش سطح پروژسترون گه گاه در موارد زیر مشاهده می شود:
• برخی کیست های تخمدان
• بارداری های خارج رحمی که به بارداری های مولی معروف هستند
• نوعی نادر از سرطان تخمدان
• تولید بیش از حد پروژسترون توسط غدد فوق کلیه
• سرطان آدرنال
• هایپرپلازی مادرزادی آدرنال (CAH)
سطح پروژسترون در طی بارداری هایی که منجر به چندقلو زایی است به طور طبیعی بالاتر است.
مصرف مکمل های استروژن و پروژسترون می تواند بر نتایج تأثیر بگذارد
با اینکه مقادیر کمی پروژسترون در خون مردان وجود دارد، اما معمولا این تست برای مردان بجز در مواردی به احتمال وجود بیماری های مربوط به غدد آدرنال وجود داشته باشد، درخواست نمی شود. پروژسترون نقش خیلی موثری در بدن مردان ایفا نمی کند.
تهیه و تنظیم توسط تیم تحقیق و توسعه (R&D) آزمایشگاه ژنتیک و تشخیص پزشکی آبتین
مجید گلشن فرد، الهه براتی پورفرد