لطفا صبر کنید ...



F

FSH

هورمون تحریک کننده ی فولیکول

 اسامی دیگر: FSH, Follitropin


در یک نگاه


چرا این آزمایش انجام می شود؟


• در بزرگسالان: برای بررسی باروری زنان، ارزیابی سلامت اندام های جنسی (بیضه ها یا تخمدان ها)، بررسی عملکرد هیپوفیز
• در کودکان: برای بررسی علل بلوغ زودرس یا تاخیر در بلوغ


چه زمانی این آزمایش انجام می شود ؟


در زنان هنگام بروز مشکل در باروری، بر هم خوردن نظم چرخه ی قاعدگی یا عدم وجود دوره ی قاعدگی (آمنوره)
در مردان هنگام ناباروری شریک جنسی، تعداد پایین اسپرم، حجم عضلانی پایین و کاهش میل جنسی
همچنین در صورت شک پزشک به اختلالات هیپوفیز و هیپوتالاموس و مشکلات بلوغ


نمونه مناسب برای انجام این آزمایش چیست؟


نمونه خون سیاهرگی از ورید بازویی


برای انجام تست رعایت شرایط خاصی لازم است؟


خیر. اما نمونه گیری خانم ها باید در زمان خاصی از چرخه ی قاعدگی انجام شود.



چه چیزی آزمایش می‌شود؟

هورمون محرک فولیکول (FSH) هورمونی است که با تولید مثل و رشد تخمک ها در زنان و اسپرم در مردان مرتبط است. این آزمایش FSH را در خون اندازه گیری می کند.
هورمون FSH، یکی از هورمون های ترشح شده از غده ی هیپوفیز است. هیپوفیز، غده ی کوچکی است که در زیرِ مغز و درون حفره استخوان پروانه ای قرار دارد. ترشح FSH فرایند پیچیده ای است و تحت تاثیر عواملی مثل: غده ی هیپوفیز ، غده ی هیپوتالاموس و هورمون های تولید شده توسط بیضه ها یا تخمدان ها قرار دارد. هیپوتالاموس، هورمونی به نام هورمون آزادکننده ی گنادوتروپین(GnRH) را ترشح می کند که این هورمون، هیپوفیز را تحریک به ترشح FSH و LH می کند.
• در زنان در سن باروری، FSH باعث رشد و تکامل فولیکول ها در تخمدان در مرحله فولیکولی چرخه قاعدگی می شوند. چرخه قاعدگی به مراحل فولیکولی، اوولاسیون و لوتئال تقسیم می شود که هر مرحله حدودا 14 روز طول می کشد. در طی مرحله ی فولیکولی، FSH باعث تولید استرادیول توسط فولیکول می شود. هر دو هورمون همراه با هم باعث رشد و توسعه ی فولیکول تخم می شوند. در انتهای مرحله ی فولیکولی، میزان FSHو LH افزایش می یابد. رها شدن تخمک از تخمدان (تخمک گذاری) اندکی پس از این افزایش هورمون ها رخ می دهد. هورمون های مهارکننده مانند استرادیول و پروژسترون به کنترل میزان FSH آزاد شده توسط غده هیپوفیز کمک می کنند. FSH همچنین توانایی تخمدان در پاسخ به LH را تسهیل می کند. با افزایش سن و نزدیک شدن به یائستگی، کارایی تخمدان به مرور کم تر و در نهایت متوقف می شود که این امر سطح FSH و LH را افزایش می دهد.
• در مردان، FSH موجب تولید اسپرم و پروتئین های اتصالی به آندروژن از بیضه ها می شود. مقدار FSH در مردان پس از بلوغ نسبتاً ثابت است. در مورد میزان FSH در مردان مسن تر، اطلاعات کمی وجود دارد.
• در نوزادان و کودکان، سطح FSH بلافاصله پس از تولد افزایش و سپس بعد از گذشت 6 ماه در پسران و یک تا دو سال در دختران، کاهش می یابد. غلظت این هورمون در سنین شروع بلوغ و ایجاد صفات ثانویه جنسی دوباره افزایش می یابد. اختلالات تاثیر گذار بر هیپوتالاموس، هیپوفیز و تخمدانها یا بیضه ها می توانند باعث تولید بیش از حد یا خیلی کم FSH شوند که در نتیجه منجر به شرایط مختلفی از قبیل ناباروری، قاعدگی غیر طبیعی، بلوغ زودرس یا تاخیر در بلوغ ایجاد شود.


سوالات متداول

  • نحوه ی انجام آزمایش به چه صورتی است؟
  • چه زمانی این تست درخواست داده می شود؟
  • نتیجه این آزمایش چه چیزی را نشان می دهد؟
  • بعد از چندین بار تلاش، باردار نشده ام. به چه آزمایش هایی نیاز دارم؟
  • چرا مردان نیاز به اندازه گیری FSHو LH دارد؟ من فکر می کردم این هورمون ها زنانه هستند.
  • آیا می شود در منزل یک آزمایش خانگی برای تعیین سطح سرمی FSH انجام داد؟
  • آیا نکته ی مهم دیگری برای دانستن وجود دارد؟
نحوه ی انجام آزمایش به چه صورتی است؟

آزمایش سنجش میزان هورمون تحریک کننده فولیکول (FSH)، معمولا با سایر تست های هورمونی مثل: هورمون لوتئین کننده (LH)، تستوسترون، استرادیول و / یا پروژسترون برای بررسی موارد زیر درخواست داده می شود:
• بررسی علل ناباروری
• بررسی علل اختلال در عملکرد تخمدان ها یا بیضه ها
• کمک به تشخیص اختلالات هیپوفیز یا هیپوتالاموس ، زیرا این اختلالات می توانند بر تولید FSH تأثیر بگذارند.
در زنان، بررسی میزان FSH در موارد زیر نیز مفید است:
• بررسی علل بی نظمی در چرخه قاعدگی
• پیش بینی زمان شروع دوره یائستگی
در مردان با بررسی FSH، علل کم بودن تعداد اسپرم بررسی می شود.
در کودکان، برای تشخیص علت بلوغ زودرس یا تاخیر در بلوغ FSH، LH اندازه گیری می شود. اختلال در زمان شروع دوره ی بلوغ، ممکن است نشان دهنده ی مشکلی جدی تر در هیپوتالاموس، هیپوفیز، تخمدان ها یا بیضه ها باشد.

چه زمانی این تست درخواست داده می شود؟

زنان
• هنگام بروز مشکلاتی اعم از ناباروری، چرخه نامنظم قاعدگی، آمنوره (عدم وجود چرخه قاعدگی) و زمانی که شروع دوره ی یائستگی نزدیک است، آزمایش FSH درخواست داده می شود.

مردان
• هنگام ناباروری شریک جنسی، تعداد کم اسپرم، کمبود حجم عضلات بدن و کاهش شدید میل جنسی، این آزمایش درخواست داده می شود.

زنان و مردان
• هنگامی که پزشک معالج، مشکوک به اختلالات هیپوفیز در فرد مذکور است، آزمایش FSH را درخواست می نماید. اختلال در عملکرد هیپوفیز می تواند بر ترشح چندین هورومون متفاوت تاثیر بگذارد. این برهم خوردن تعادل هورمونی همراه با بروز علائمی مثل، خستگی، ضعف، کاهش وزن و کاهش اشتها است.
کودکان
• در صورت بروز اختلال در زمان شروع بلوغ (زودرس یا دیر رس)، FSH بررسی می شود. نشانه های بلوغ عبارتند از :
افزایش حجم پستان در دختران
رشد مو در ناحیه شرمگاهی
رشد بیضه ها و بزرگ شدن آلت تناسلی در پسران
شروع چرخه ی قاعدگی در دختران

نتیجه این آزمایش چه چیزی را نشان می دهد؟

نتیجه ی آزمایش FSH، اغلب به همراه نتایج سایر تست های هورمونی، مانند LH، استروژن و/ یا تستوسترون، تفسیر می شود.
عدم تعادل این هورمون، ممکن است بر چرخه ی قاعدگی و/ یا تخمک گذاری خانم ها تاثیرگذار باشد که این موضوع می تواند یکی از علل ناباروری باشد. پزشک برای تشخیص نهایی نیازمند اطلاعات و آزمایشات تکمیلی بیشتری است.

در زنان

میزان هورمون های FSH و LH می تواند نشان دهنده ی عوامل موثر بر وضعیت تخمدان ها و یا اختلالات هیپوفیز یا هیپوتالاموس باشد.
مقادیر بالای FSH و LH بر وضعیت تخمدان ها تاثیرگذار است، به عنوان مثال:
• عدم رشد تخمدان ها ( آپلازی مادرزادی تخمدان)
• اختلالات کروموزمی مثل سندرم ترنر
• عدم ترشح استروئیدها به وسیله ی تخمدان، مثل شرایط کمبود 17هیدروکسیلاز آلفا
آسیب به تخمدان ها ممکن است به دلایل زیر ایجاد شود :
• شیمی درمانی
• بیماری های خود ایمنی
• قرار گیری در معرض تشعشع
مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر عملکرد تخمدان ها، عبارتند از:
• سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
• بیماری غدد آدرنال
• اختلال در عملکرد تیروئید
• تومور تخمدان

با شروع دوره ی یائستگی و از کار افتادن تخمدان ها ، سطح FSH بالا می رود.
سطح سرمی پایین FSH و LH ممکن است به دلیل اختلال در عملکرد هیپوفیز یا هیپوتالاموس باشد.
سطح سرمی پایین FSH ریسک ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش می دهد.

در مردان

مقادیر بالای FSH ممکن است بر روی بیضه ها تاثیر بگذارد که ممکن است به دلایل زیر باشد:
• عفونت ویروسی (اوریون)
• تروما ، آسیب دیدگی
• قرارگیری در معرض تشعشع
• شیمی درمانی
• بیماری های خودایمنی
• سرطان سلول های جنسی یا ژرمینال بیضه
• عدم پیشرفت غدد جنسی طبیعی (پدیده گناد)
• اختلال کروموزومی مانند سندرم کلاین فلتر
سطح پایین FSHمرتبط با اختلالات هیپوفیز یا هیپوتالاموس است. برای اطلاعات بیشتر به مقاله اختلالات هیپوفیز مراجعه کنید.

در کودکان

سطح سرمی بالاتر از میزان طبیعی FSHوLH نسبت به سن افراد، باعث بروز صفات ثانویه جنسی در آن ها می شود. این اختلال در دختران شایع تر از پسران است. این پدیده معمولا ناشی از مشکلی در سیستم اعصاب مرکزی است و می تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. به عنوان مثال:
• تومور در سیستم اعصاب مرکزی
• آسیب مغزی ، تروما
• التهاب در سیستم اعصاب مرکزی (به عنوان مثال مننژیت ، آنسفالیت)
مقادیر طبیعی LH و FSH در کودکانی که برخی از علائم بلوغ زودرس را دارند، ممکن است نشان دهنده وضعیتی به نام ” بلوغ زودرس محیطی” باشد. این علائم و نشانه ها با افزایش سطح هورمون های استروژن یا تستوترون به وجود می آید که احتمالا ناشی از موارد زیر است:
• تومورهایی که مسئول تولید و ترشح هورمون ها هستند
• تومور در غدد فوق کلیه
• تومور یا کیست تخمدان
• تومور در بیضه ها
سطح سرمی طبیعی FSH و LH به همراه نشانه هایی از بلوغ (مثل آکنه و رشد مو در ناحیه شرمگاهی)، ممکن است نشان دهنده ی تغییرات طبیعی دوره ی بلوغ یا قرار گرفتن در معرض عواملی محیطی در زمان گذشته باشد، به عنوان مثال کرم یا ژل های حاوی تستوسترون.

در بلوغ دیررس، میزان FSHو LH می تواند طبیعی یا پایین تر از میزان مورد انتظار برای محدوده ی سنی مورد نظر باشد. بلوغ دیررس ممکن است به دلایل زیر ایجاد شوند:

• اختلال در عملکرد تخمدان ها یا بیضه ها
• کاهش سطح هورمون ها
• سندرم ترنر
• سندرم کلاین فلتر
• عفونت های مزمن
• سرطان
• اختلالات گوارشی (بی اشتهایی عصبی)

بعد از چندین بار تلاش، باردار نشده ام. به چه آزمایش هایی نیاز دارم؟

آزمایشات اصلی در تشخیص علل ناباروی اغلب شامل اندازه گیری سطح FSHو LH است. ممکن است پزشک تان بخواهد دمای بدن خود را هر روز اندازه گیری کنید (در زمان تخمک گذاری دمای بدن زنان افزایش می یابد، بنابراین با این روش زمان دقیق تخمک گذاری بدن شما مشخص می شود) . ممکن است نیاز آزمایشات هورمونی دیگری بعد از مقاربت، باشد. احتمالا نیاز به تصویر برداری از لوله فالوپ (هیستروسالپنگوگرام) است. همچنین ممکن است از همسرتان خواسته شود نمونه ای از اسپرم (مایع منی) را برای تجزیه تحلیل، به آزمایشگاه تحویل دهد.

چرا مردان نیاز به اندازه گیری FSHو LH دارد؟ من فکر می کردم این هورمون ها زنانه هستند.

FSH و LH در مردان نیز وجود دارند و عواملی تاثیرگذار در قدرت باروری مردان هستند. همان طور که در زنان FSH تخمدان ها را تحریک به آزادسازی تخمک می کند، این هورمون در مردان باعث تحریک تولید اسپرم توسط بیضه ها می شود. در مردان ، در صورت پایین بودن سطح تستوسترون، می توان LH را اندازه گیری کرد.

آیا می شود در منزل یک آزمایش خانگی برای تعیین سطح سرمی FSH انجام داد؟

بله. یک آزمایش خانگی تایید شده توسط FDA وجود دارد که میزان FSH را در نمونه ادرار بررسی می کند. از آنجاییکه شروع دوره ی یائستگی با افزایش سطح FSH همراه است، این آزمایش روش مناسبی برای بررسی زمان یائستگی است. برای اطلاعات بیشتر به وب سایت FDA مراجعه کنید.

آیا نکته ی مهم دیگری برای دانستن وجود دارد؟

میزان FSH با مصرف داروهایی نظیر: سایمتیدین ،کلومیفن ،دیجیتالیس و لودوپا افزایش می یابد.
میزان FSH در افرادی که دوزهای بالایی از بیوتین مصرف می کنند، به صورت کاذب بالا نشان داده می شود، زیرا مصرف بیوتین، باعث اختلال در عملکرد سیستم ایمنی می شود.
میزان FSH با مصرف قرص های ضدبارداری، فنوتیازین و هورمون تراپی کاهش می یابد.
سطح سرمی FSH در زنان باردار، کاهش می یابد.


تهیه و تنظیم توسط تیم تحقیق و توسعه (R&D) آزمایشگاه ژنتیک و تشخیص پزشکی آبتین
مجید گلشن فرد، الهه براتی پورفرد


آزمایش‌های مرتبط



علم مطالعه ساختمان کروموزوم

به زودی



آزمایشگاه ژنتیک و تشخیص پزشکی آبتین با رویکرد تخصصی در زمینه بیماری های نازایی، ناباروری و سرطان، در راستای احترام به مراجعه کنندگان در خصوص انجام آزمایشات تخصصی تاسیس شده است.
ما در این مجموعه با بهره گیری از کادر مجرب و استفاده از تجهیزات آزمایشگاهی به روز، طبق آخرین استاندارد های آزمایشگاهی مورد تایید اروپا و آمریکا و با استفاده از کیت های تخصصی انجام آزمایشات که تماماً مربوط به شرکت های تولید کننده خارجی می باشد، آزمایشات مراجعه کنندگان محترم را انجام می دهیم.

تماس با ما

آدرس: تهران، خیابان مطهری، خیابان منصور، پلاک 81
تلفن: 86030061-021
ایمیل: [email protected]

ساعات کاری:
شنبه – چهارشنبه: 18:00 – 7:00
پنجشنبه: 14:00 – 7:00

کلیه حقوق این قالب برای آزمایشگاه آبتین محفوظ می باشد. طرحی وب سایت تارنما

© آزمایشگاه آبتین