آزمایش Free T4 برای کمک به ارزیابی عملکرد تیروئید و معمولا بعد نتیجه ی غیر طبیعی آزمایش TSH، برای تشخیص بیماری های تیروئید مثل پرکاری و کم کاری تیروئید مورد استفاده قرار می گیرد.
بیشتر T3و T4 در خون به صورت متصل به پروتئین هستند اما درصد کمی از آن ها به صورت آزاد در گردش خون وجود دارند. آزمایش خون می تواند Total T4, Free T4, Total T3, Free T3 را اندازه گیری کند. آزمایش Total T4 سال هاست که استفاده می شود اما میزان پروتئینی که در خون برای اتصال به هورمون مورد نیاز است ممکن است بر روی نتیجه ی آن تاثیرگذار باشد. Free T4 تحت تاثیر هورمون قرار نمی گیرد و فرم فعال تیروکسین است. به احتمال زیاد، آزمایش Free T4 بازتاب دقیق تری از عملکرد هورمون های تیروئیدی است و در بیشتر موارد جایگزین آزمایش Total T4 شده است.
آزمایش FreeT4 ممکن است همراه با آزمایش TSH و گاهی اوقات با Total T3 یا Free T3 برای بررسی موارد زیر، درخواست داده شود:
• تشخیص پرکاری (hyperthyroidism) یا کم کاری تیروئید (hypothyroidism)
• بررسی اختلالات تیروئید (thyroid disorders)
• پایش درمان اختلالات تیروئید در بیماران
• پایش سرطان تیروئید. در این افراد باید پاسخ دهی تومورها به هورمون TSH بررسی شود. همچنین سطح T4 و TSH باید برای اطمینان از عملکرد هورمون تیروئید (یعنی تعادل سطح TSH، بدون مقادیر بیش از اندازه ی هورمون T4) به طور منظم کنترل شود.
• گاهی اوقات برای کمک به ارزیابی عملکرد غده ی هیپوفیز
به دلیل شباهت علائم بالینی کم کاری و پر کاری تیروئید به بسیاری از اختلالات شایع دیگر، پزشکان قبل از مطرح کردن احتمال وجود بیماری های دیگر باید از عدم وجود اختلالات تیروئیدی، اطمینان پیدا کنند.
در صورتی که پزشک معالج در بیماری، مشکوک به بیماری خودایمنی مربوط به تیروئید باشد، ممکن درخواست آزمایش همزمان آنتی بادی های تیروئیدی و Free T4 را مطرح کند.

در صورت بروز علائم پرکاری یا کم کاری تیروئید، بزرگ شدن غده ی تیروئید یا گواتر (goiter)، وجود ندول تیروئید (thyroid nodule) آزمایش Free T4 درخواست داده می شود. مخصوصا اگر سطح TSH بیشتر از حد طبیعی گزارش شده باشد.

علائم و نشانه های پرکاری تیروئید ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• افزایش ضربان قلب
• اضطراب
• کاهش وزن
• اختلالات خواب
• لرزش دست
• ضعف
• اسهال (گاهی)
• حساسیت به نور ، اختلال در بینایی
• ممکن است پلک چشم دچار خشکی، سوزش و در برخی موارد ورم شود.
• بی نظمی قاعدگی در زنان

علائم و نشانه های کم کاری تیروئید ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• افزایش وزن
• خشکی پوست
• یبوست
• عدم تحمل سرما
• ورم
• ریزش مو
• خستگی
• بی نظمی قاعدگی در زنان
آزمایش Free T4 ممکن است به صورت متناوب به همراه تست های تیروئیدی دیگر، همزمان با درمان عارضه ی تیروئیدی، انجام شود.
در خانم های بارداری که سابقه ی اختلال تیروئیدی داشته اند، ممکن است برای نظارت بر سلامت مادر و نوزاد در اوایل و اواخر دوران بارداری و یک دوره بعد از زایمان، تست Free T4 درخواست داده شود.

نتایج Free T4 به طور معمول با سایر نتایج آزمایش تیروئید (به عنوان مثال، TSH و گاهی Total T3 یا Free T3) ارزیابی می شود. میزان بیش از حد Free T4 عموماً نشان دهنده ی پرکاری تیروئید (hyperthyroidism) و کمبود آن نشان دهنده ی کم کاری تیروئید (hypothyroidism) است.
نتیجه ی آزمایش Free T4 به تنهایی جنبه ی تشخیصی ندارد اما پزشک معالج را به انجام آزمایشات تکمیلی برای بررسی علل افزایش یا کاهش Free T4 سوق می دهد.
افزایش و کاهش Free T4 ممکن است منجر به اختلالات گذرا یا مزمن تیروئیدی شود. پایین بودن سطح Free T4 همراه با کاهش سطح TSH یا بالا بودن سطح Free T4 همراه با افزایش سطح TSH ممکن است نشان دهنده ی اختلال در غده ی هیپوفیز باشد.
هنگامی که Free T4 برای نظارت بر پایش ((monitoring درمان اختلالات تیروئید یا غده ی هیپوفیز(pituitary disorders) مورد استفاده قرار می گیرد، نتایج این آزمایش به پزشک درباره اثربخشی درمان و تنظیم دوز مناسب دارو اطلاعات مهمی می دهد. به عنوان مثال، در مبتلایان به پرکاری تیروئید، Free T4، Free T3 و TSH هنگام مصرف دارو های ضد تیروئیدی، مرتباً بررسی شوند و در صورت کم شدن سطح هورمون تیروئید، دوز دارو ها را کاهش خواهند داد.
در افراد مبتلا به کم کاری تیروئید، TSH و Free T4 به طور منظم بررسی می شوند تا در نهایت سطح TSH به میزان قابل قبولی برسد.
در جدول زیر، نمونه هایی از نتایج آزمایش هورمون های تیروئیدی و تفسیر آن آمده است:

نکته مهم: در تفسیر نتایج آزمایشات همواره باید یافته ها و علائم بالینی بیمار را مد نظر داشت.

جدول تفسیر نتایج آزمایش تیروئید

در بزرگسالان درگیر اختلالات تیروئیدی، هنگامی که پس از آزمایشات متناوب در طی چند هفته تا چند ماه میزان TSH افزایش و سطح Free T4 طبیعی باشد، کم کاری تیروئید تحت بالینی (subclinical) تشخیص داده خواهد شد.
بزرگسالان مبتلا به کم کاری تیروئید تحت بالینی ممکن است علائم کم کاری تیروئید را بروز بدهند یا هیچ نشانه ای نداشته باشند. با این حال کم کاری تیروئید تحت بالینی افراد را در معرض افزایش سطح کلسترول LDL، افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی و کاهش توان ذهنی قرار می دهد.
در بزرگسالان درگیر اختلالات تیروئیدی، هنگامی که پس از آزمایشات مکرر طی چند هفته تا چند ماه، سطح TSH کاهش یافته اما سطح Free T4 و T3 طبیعی باشد، پرکاری تیروئید تحت بالینی (subclinical) تشخیص داده خواهد شد. این افراد ممکن است دارا یا فاقد علائم بالینی باشند. پرکاری تیروئید تحت بالینی، افراد را در معرض خطر ابتلا به فیبریلاسیون دهلیزی (atrial fibrillation) و پوکی استخوان (osteoporosis) قرار می دهد.

توجه به این نکته مهم است که آزمایشات TSH، free T4 و Free T3 نشان دهنده ی اتفاقاتی هستند که در یک سیستم پویا اتفاق می افتند. نتایج آزمایش تیروئید هر فرد متفاوت متفاوت باشد و تحت تاثیر عوامل زیر قرار بگیرد:
• افزایش، کاهش یا تغییر در پروتئین هایی اتصالی به هورمون های تیروئیدی (ارثی یا اکتسابی)
این نکته برای آزمایشاتی که مقدار Total T3 را اندازه گیری می کنند بسیار مهم است اما در بررسی free T4 و Free T3 اهمیت چندانی ندارد.
• بارداری
• بیماری های کبدی
• به ندرت ، مقاومت در برابر هورمونهای تیروئید
• بیماری های سیستمیک ( بیماری هایی که به طور همزمان چند اندام و بافت یا همه ی بدن را هدف قرار می دهند)
• مقاومت در برابر هورمون های تیروئیدی (به ندرت)

بسیاری از مولتی ویتامین ها و مکمل ها (به خصوص مو و ناخن) ممکن است بر نتایج آزمایش تیروئید تأثیر بگذارد و در مورد استفاده از آنها باید قبل از انجام آزمایش با پزشک معالج مشورت شود. به عنوان مثال ، بیوتین (ویتامین B7) می تواند در نتیجه ی برخی آزمایشات اختلال ایجاد کند، بنابراین پزشک شما ممکن است به شما توصیه کند از مصرف بیوتین یا مکمل های حاوی بیوتین (ویتامین B7) تا چند روز قبل از نمونه گیری برای آزمایش TSH خودداری کنید. اگر به هر نحوی رنگ های فلورسانت در خون شما تزریق شده باشد (مثلا آنژیوگرافی)، ممکن است لازم باشد آزمایش TSH خود را به تعویق اندازید.

بارداری باعث ایجاد تغییراتی در عملکرد بسیاری از غدد درون ریز از جمله غده تیروئید می شود. زنانی که علائم بالینی نداشته باشند، معمولاً نیازی به این آزمایش ندارند، اما افرادی که قبلا اختلالات تیروئید شان تشخیص داده شده است برای پایش پرکاری یا کم تیروئید در دوران بارداری و پس از زایمان، در فواصل زمانی معین، مورد آزمایش قرار می گیرند.
برخی متخصصان در صورتی که خانم های باردار قبلا سابفه ی اختلالات تیروئیدی را نداشته باشند، بررسی هورمون های تیروئیدی را در غربالگری سه ماهه ی اول بارداری توصیه می کنند، اما اکثر پزشکان مخالف این اقدام هستند.
برای اطلاعات بیشتر به وب سایت موسسه ملی دیابت و گوارش و بیماری های کلیوی (NIDDK) مراجعه کنید.

از نوزادان برای بررسی کم کاری تیروئید مادرزادی، معمولا آزمایش T4 و TSH گرفته می شود. غربالگری این بیماری به طور معمول در ایالات متحده ، پس از تولد هر نوزاد به عنوان بخشی از برنامه غربالگری نوزادان هر ایالت انجام می شود. کم کاری تیروئید مادرزادی هنگامی اتفاق می افتد که کودک با غده تیروئید غیر فعال یا قرار گیری غده تیروئید در محل نامناسب یا عدم وجود غده ی تیروئید، متولد می شود. برای اطلاعات بیشتر ، به اطلاعات موجود در وب سایت شبکه بهداشت هورمون در مورد کم کاری تیروئید مادرزادی مراجعه کنید.

FTI مخفف شاخص تیروکسین آزاد و تخمینی از غلظت Free T4 است. گاهی اوقات با نام T7 نیز شناخته می شود. FTI مقدار کل هورمون T4 و تخمینی از سطح پروتئین های اتصال دهنده ی هورمون های تیروئیدی است. آزمایش اصلی برای تخمین سطح پروتئین های اتصال دهنده ، آزمایش جذب T3(T3-uptake) و روش های بعدی، T-uptake نامیده می شد. امروزه این روش ها به ندرت مورد استفاده قرار می گیرند و روش های دیگری برای اندازه گیری مستقیم T3وT4 وجود دارد.

به طور کلی، Free T4 تحت تاثیر تغییرات سبک زندگی قرار نمی گیرد. نکته ی مهم این است که غده ی هیپوفیز و تیروئید باید سالم باشند و با عملکردشان باعث تولید مقادیر مناسب هورمون تیروئید شوند. برای افرادی که Free T4به اندازه کافی تولید نمی کنند، می توان از داروهای جایگزین هورمون تیروئید استفاده کرد.