لطفا صبر کنید ...
لطفا صبر کنید ...
اسامی دیگر: BUN, Urea Nitrogen, BUN to Creatinine Ratio
• ارزیابی سلامت کلیه
• کمک به تشخیص بیماری های کلیوی
• پایش اثر بخشی دیالیز یا سایر روش های درمانی مربوط به آسیب یا بیماری های کلیوی
• به عنوان بخشی از پانل جامع یا پایه ی متابولیک (CMP یا BMP)
• هنگامی بروز علائم بالینی مرتبط با بیماری کلیوی
• در فواصل منظم هنگامی که شما به دلیل بیماری کلیوی یا آسیب دیده تحت درمان قرار می گیرید
نمونه خون سیاهرگی از ورید بازویی
خیر. احتیاج به ناشتایی ندارد.
اوره محصول دفعی متابولیسم پروتئین در کبد است. این فرآیند آمونیاک تولید می کند،که بعداً به اوره که به مراتب سمیت کم تری دارد تبدیل می شود. این آزمایش میزان نیتروژن اوره خون (BUN) خون را اندازه گیری می کند. بعضی اوقات، نسبت BUN به کراتینین محاسبه می شود که به تعیین علت افزایش غلظت BUN کمک می کند.
نیتروژن یکی از عناصر موجود در آمونیاک و اوره است. اوره از طریق کبد وارد جریان خون شده و به کلیه ها منتقل می شود، در نهایت هم به وسیله ی ادرار از بدن دفع می شود. از آنجا که این یک روند مداوم است، معمولاً مقداری کم اما پایدار از نیتروژن اوره در خون وجود دارد. اما وقتی کلیه ها به دلیل بیماری یا آسیب نتوانند مواد زائد خون را فیلتر کنند، سطح اوره خون بالا می رود.
کلیه ها یک جفت ارگان لوبیایی شکل هستند که در قسمت انتهای قفسه ی سینه در طرفین ستون فقرات و در موازات مهره های ۱ تا ۳ کمری قرار دارند. درون کلیه ها حدود یک میلیون واحد کوچک تصفیه خون به نام نفرون وجود دارد. در هر نفرون خون به طور مداوم از طریق یک خوشه میکروسکوپی رگ های خونی پیچ در پیچ، به نام گلومرول فیلتر می شود. گلومرول اجازه عبور آب و مولکول های کوچک را می دهد اما سلول های خونی و مولکول های بزرگ تر نمی توانند از آن عبور کنند. به هر گلومرول، لوله ای ریز (توبول) متصل است که مایعات و مولکول هایی را که از گلومرول عبور می کند جمع و سپس آنچه را که هنوز برای بدن قابل استفاده است مجدداً جذب می کند. ضایعات باقیمانده ادرار را تشکیل می دهد.
بیشتر بیماری ها یا شرایطی که بر کلیه وکبد تأثیر گذارند، می توانند بر میزان اوره موجود در خون نیز موثر باشند. اگر مقادیر زیادی اوره توسط کبد تولید شود یا کلیه ها به درستی کار نکنند و در فیلتر کردن ضایعات خون مشکل داشته باشند، سطح اوره در خون بالا می رود. اگر آسیب یا بیماری حاد کبدی تولید اوره را مهار کند، ممکن است سطح BUN کاهش یابد.
آزمایش BUN در درجه اول به همراه تست کراتینین برای ارزیابی عملکرد کلیه در طیف وسیعی از شرایط، برای کمک به تشخیص بیماری کلیه و پایش مبتلایان به اختلال عملکرد یا نارسایی کلیه مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین ممکن است برای ارزیابی وضعیت سلامت عمومی به عنوان بخشی از پانل کلیوی، پانل پایه یا جامع متابولیک نیز مورد استفاده قرار بگیرد.
اگر نتایج آزمایشات کراتینین و BUN غیرطبیعی باشد یا فرد مبتلا به بیماری هایی باشد که منجر به آسیب کلیوی می شوند، (مانند دیابت یا فشار خون بالا)، ممکن است از آزمایشات کراتینین و BUN برای پایش عملکرد کلیه و اثربخشی درمان استفاده شود.
آزمایشات کراتینین خون و BUN همچنین ممکن است به منظور ارزیابی عملکرد کلیه قبل از انجام برخی اقدامات مانند سی تی اسکن (توموگرافی کامپیوتری) انجام شوند، زیرا این روش ها نیازمند استفاده از داروهایی هستند که اگر به سرعت پاک نشوند، می توانند به کلیه ها آسیب برسانند.
BUN بخشی از پانل های متابولیک BMP و CMP است. این آزمایشات معمولاً در مواقع زیر درخواست داده می شوند:
• هنگامی چکاپ روتین
• مراجعه به اورژانس
• هنگام بستری شدن در بیمارستان
BUN اغلب با کراتینین یا پانل کلیوی در صورت شک به اختلالات یا بیماری های کلیوی بررسی می شود. برخی از مشکلات کلیوی عبارتند از:
• وجود خون و/یا پروتئین در ادرار
• تورم در اطراف چشم یا صورت، مچ دست، شکم، ران یا مچ پا
• ادرار که کف آلود، خون آلود یا قهوه ای رنگ
• کاهش قابل توجه حجم ادرار
• احساس سوزش یا ترشحات غیر طبیعی در هنگام ادرار یا تکرر ادرار، به خصوص در شب
• درد کمر (پهلو) و زیر دنده ها
• فشار خون بالا (hypertension)
BUN در موارد ذیل نیز قابل بررسی است:
• در فواصل منظم برای پایش عملکرد کلیه هنگام ابتلا به بیماری های مزمن یا دیابت، نارسایی احتقانی قلب (congestive heart failure) یا حمله قلبی
• در فواصل منظم برای پایش عملکرد کلیه ها و اثر بخشی درمان بیماری های کلیوی
• قبل و حین درمان دارویی خاص برای پایش عملکرد کلیه
• همراه با کراتینین قبل از انجام CT اسکن
• در فواصل منظم برای پایش اثربخشی دیالیز
نتایج آزمایشات BUN همراه با نتایج کراتینین و سایر آزمایشات همزمان مانند پانل کلیوی، تفسیر می شوند.
سطح طبیعی BUN و کراتینین نشانگر عملکرد مناسب کلیه ها است. اما افزایش سطح BUN و کراتینین ممکن است حاکی از اختلالات کلیوی باشند. پزشک معالج با در نظر گرفتن فاکتورهای دیگری مانند سابقه ی پزشکی و معاینه فیزیکی به نتیجه گیری نهایی و تشخیص بیماری دست می یابد.
برخی از شرایطی که می توانند موجب افزایش غلظت BUN شوند، در ذیل فهرست شده است:
• بیماری، آسیب یا نارسایی کلیوی
• کاهش جریان خون به کلیه ها، ناشی از شرایطی مانند نارسایی احتقانی قلب، شوک، استرس، حمله قلبی یا سوختگی های شدید
• شرایطی که منجر به انسداد جریان ادرار می شود. مانند: سنگ کلیه
• دهیدراتاسیون یا کاهش آب بدن
• افزایش دفع پروتئین یا افزایش قابل توجه پروتئین در رژیم غذایی
با این که غلظت کم BUN معمولاً اتفاق نمی افتد اما حائز اهمیت هم نیست. کاهش BUN ممکن است در بیماری های شدید کبدی، سوء تغذیه و بعضی اوقات در شرایط overhydrate(افزایش بیش از اندازه ی مایعات بدن) اتفاق افتد. اما آزمایش BUN معمولاً برای تشخیص یا پایش این شرایط استفاده نمی شود.
در صورت عمکلرد طبیعی یک کلیه (حتی اگر کلیه ی دیگر دچار اختلال عملکردی باشد) سطح BUN طبیعی خواهد بود.
تفسیر نتیجه آزمایش بر عهده ی پزشک معالج است. زیرا ایشان با بررسی هم زمان سابقه ی پزشکی، معاینه فیزیکی و نتایج آزمایشات تفسیر نهایی را اعلام می دارند.
با این حال، نتیجه ای خارج از محدوده ممکن است نشانگر اختلالی باشد. پزشک شما نتایج آزمایش را در چارچوب سایر عوامل مرتبط ارزیابی می کند تا میزان آسیب یا اختلال احتمالی را تخمین بزند.
گاهی اوقات، پزشک با بررسی نسبت بین BUN و کراتینین خون علل افزایش بیش از غلظت آن ها را ریشه یابی می کند. نسبت BUN به کراتینین معمولاً بین 20: 1 -10: 1 است. افزایش نسبت ممکن است به دلیل شرایطی که باعث کاهش جریان خون به کلیه ها می شوند مانند نارسایی احتقانی قلب یا کم آبی بدن ایجاد شود. همچنین ممکن است همراه با افزایش دفع پروتئین، خون ریزی دستگاه گوارش یا افزایش پروتئین در رژیم غذایی مشاهده شود. این نسبت ممکن است با بیماری های کبدی (به دلیل کاهش تولید اوره) و سوء تغذیه کاهش یابد.
تهیه و تنظیم توسط تیم تحقیق و توسعه (R&D) آزمایشگاه ژنتیک و تشخیص پزشکی آبتین
مجید گلشن فرد، الهه براتی پورفرد
آزمایشگاه ژنتیک و تشخیص پزشکی آبتین با رویکرد تخصصی در زمینه بیماری های نازایی، ناباروری و سرطان، در راستای احترام به مراجعه کنندگان در خصوص انجام آزمایشات تخصصی تاسیس شده است.
ما در این مجموعه با بهره گیری از کادر مجرب و استفاده از تجهیزات آزمایشگاهی به روز، طبق آخرین استاندارد های آزمایشگاهی مورد تایید اروپا و آمریکا و با استفاده از کیت های تخصصی انجام آزمایشات که تماماً مربوط به شرکت های تولید کننده خارجی می باشد، آزمایشات مراجعه کنندگان محترم را انجام می دهیم.