برای ارزیابی عملکرد تیروئید از تست تری یدوتیرونین آزاد یا توتال (free/total T3) استفاده می شود. این آزمایش در درجه اول برای کمک به تشخیص پرکاری تیروئید تجویز می شود و ممکن است برای کمک به پایش اثر بخشی درمان فرد مبتلا به اختلال تیروئید نیز بکار برده شود.

بیشتر T4 و T3 در گردش خون به صورت متصل به پروتئین است و فقط درصدی کمی از آن ها به فرم آزاد وجود دارد. آزمایش خون می تواند T4 Total (متصل به پروتئین و آزاد)، T4 Free، T3 Total (متصل به پروتئین و آزاد) و
T3 Freeرا اندازه گیری کند.
از آنجا که T3 اکثراً متصل به پروتئین است، آزمایش Total T3 می تواند تحت تأثیر سطح پروتئین و توانایی اتصال آن قرار گیرد، اما T3 Free این گونه نیست. با این حال، برخی از دستورالعمل ها آزمایش Total T3 را ارجح می دانند و بنابراین ممکن است از هر دو آزمایش برای ارزیابی عملکرد تیروئید استفاده شود. به عنوان مثال، آزمایش T3 آزاد یا گاهی اوقات T3 توتال ممکن است همراه با آنتی بادی های تیروئید برای کمک به تشخیص بیماری Graves، یک اختلال خودایمن که شایع ترین علت پرکاری تیروئید است، تجویز شود.

اکثر اوقات در صورت غیر طبیعی بودن آزمایش TSH و علی الخصوص بالا نبودن میزان Free T4، آزمایش Free T3 یا Total T3 درخواست داده می شود.

اکثر اوقات در صورت غیر طبیعی بودن آزمایش TSH و علی الخصوص بالا نبودن میزان Free T4، به منظور بررسی پرکاری تیروئید (هایپر تیروئیدیسم) آزمایش Free T3 یا Total T3 درخواست داده می شود.

علائم بالینی پرکاری تیروئید عبارتند از:

• افزایش ضربان قلب
• اضطراب
• کاهش وزن
• اختلالات خواب
• لرزش دست
• ضعف
• اسهال (گاهی اوقات)
• حساسیت به نور، اختلالات بینایی
• چشم ها ممکن است تحت تأثیر قرار بگیرند: پف دور چشم، خشکی پوست پلک، تحریک و در بعضی موارد برآمدگی چشم.

Total/Free T3ممكن است به طور متناوب جهت پایش اثر بخشی درمان و وضعیت تیروئید مورد بررسی قرار گیرد.

Total/Free T3به طور معمول با نتایج سایر آزمایش های تیروئید (به عنوان مثال TSH و T4) ارزیابی می شوند.

به طور کلی، افزایش Total/Free T3 ممکن است نشان دهنده فعالیت بیش از حد غده تیروئید (پرکاری تیروئید) و کاهش Total/Free T3، نشان دهنده غده تیروئید کم کار (کم کاری تیروئید) باشد. نتایج آزمایشات به تنهایی جنبه ی تشخیصی ندارند و برای تشخیص قطعی اختلالات غده ی تیروئید، آزمایش های بیشتری مورد نیاز است.
نتیجه ی آزمایشات تیروئید به پزشک متخصص اطلاعات مهمی در مورد اختلالات تیروئید و هیپوفیز و همچنین اثر بخشی درمان این اختلالات ارائه می دهد. به عنوان مثال، در افراد مبتلا به پرکاری تیروئید، T4 Free، T3 Free و TSH به طور مرتب هنگام استفاده از داروهای ضد تیروئید بررسی می شود و در صورت پایین آمدن سطح هورمون تیروئید، پزشک معالج دوزها را کاهش می دهد. در افراد مبتلا به کم کاری تیروئید، TSH و T4 Free به طور منظم جهت پایش دوز مناسب هورمون تیروئید بررسی می شود.

جدول زیر خلاصه ای از نتایج آزمایش های تیروئید و تفسیر آن ها را ارائه می دهد.

جدول نتایج آزمایش های تیروئید و تفسیر آن ها

در صورت افزایش سطح TSH و Free T4 پس از چند بار تکرار آزمایش به صورت متناوب، کم کاری تیروئید تحت بالینی تشخیص داده می شود. این افراد ممکن است علائم بارز کم کاری تیروئید را بروز دهند ولی عدم بروز علائم بالینی نیز محتمل است.کم کاری تیروئید تحت بالینی افراد را در معرض خطر افزایش سطح کلسترول LDL ، قلبی عروقی و کاهش توان ذهنی را قرار می دهد.
در صورت کاهش سطح TSH و طبیعی بودن Free T4/T3 پس از چند بار تکرار آزمایش به صورت متناوب، پر کاری تیروئید تحت بالینی تشخیص داده می شود. این افراد ممکن است علائم بارز پر کاری تیروئید را بروز دهند ولی عدم بروز علائم بالینی نیز محتمل است. پرکاری تیروئید تحت بالینی افراد مبتلا را در معرض خطر ابتلا به فیبریلاسیون دهلیزی و پوکی استخوان قرار می دهد.

فراموش نکنید که آزمایشات تیروئید “عکس فوری” از آنچه در یک سیستم پویا رخ می دهد هستند. نتایج Total T3 ، T3 Free، T4 total ، T4 Free و/ یا TSH فرد ممکن است متفاوت باشد و تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار گیرد:
• بارداری
• بیماری کبد
• بیماری سیستمیک
• به ندرت در اثر مقاومت در برابر هورمون های تیروئیدی

بسیاری از مولتی ویتامین ها، مکمل ها (به ویژه مو، پوست و ناخن) و داروهای مصرفی، ممکن است بر نتایج آزمایش تیروئید تأثیر بگذارند و استفاده از آن ها باید قبل از آزمایش با پزشک معالج در میان گذاشته شود. به عنوان مثال، بیوتین (ویتامین B7) می تواند در برخی از آزمایشات آزمایشگاهی تداخل ایجاد کند. بنابراین ممکن است به شما توصیه شود قبل از گرفتن خون برای آزمایش هورمون تیروئید، از مصرف بیوتین یا مکمل های حاوی بیوتین خودداری کنید. اگر اقداماتی که رنگ های فلورسئین به خون می کند (به عنوان مثال آنژیوگرافی) انجام داده اید، ممکن است لازم باشد چند روز صبر کنید تا آزمایش تیروئید انجام شود.

این آزمایش یک بار برای کمک به محاسبه شاخص تیروکسین آزاد (FTI) -تخمینی از غلظت T4 آزاد- استفاده شد. T3 UPTAKE از تست T4 Total و تخمین برخی پروتئین های متصل به هورمون تیروئید تعیین می شود. اکنون که روش هایی برای اندازه گیری مستقیم T4 و free T3 وجود دارد، از این روش به ندرت استفاده می شود.

بارداری باعث تغییر در عملکرد طبیعی بسیاری از غدد درون ریز از جمله غده تیروئید می شود. پزشکان به طور کلی زنان بدون علامت را آزمایش نمی کنند، اما کسانی که علائم و یا یک اختلال تیروئید دارند، معمولاً در فواصل زمانی آزمایش می شوند تا پرکاری یا کم کاری تیروئید در دوران بارداری و پس از زایمان نوزاد شناسایی و کنترل شود.