لطفا صبر کنید ...
لطفا صبر کنید ...
اسامی دیگر: Hepatitis C Antibody, Anti-HCV, HCV-PCR, HCV-RNA, Hepatitis C Viral Load
اسامی رسمی: Viral Hepatitis C Antibody Screen, Viral Hepatitis C RNA by PCR, Hepatitis C Virus Genotype
• جهت غربالگری و تشخیص عفونت (HCV)
• به عنوان راهنمای اقدامات درمانی و پایش اثر بخشی درمان
غربالگری
حداقل یک بار در سن 18 سالگی، هنگام بارداری و هنگامی که در معرض خطر ابتلا به HCV قرار دارید (فارق از سن)
تشخیص
هنگامیکه که در معرض HCV قرار داسته اید، به عنوان مثال: استفاده از سوزن در معتادان تزریقی یا بروز علائم بالینی بیماری های کبدی
پایش
قبل، حین و بعد از درمان هپاتیت C
نمونه خون سیاهرگی از ورید بازویی
خیر. احتیاج به ناشتایی ندارد.
(HCV) ویروسی است که باعث عفونت کبد شده و با التهاب و آسیب کبدی مشخص می شود. تست هپاتیت C به صورت گروهی از آزمایشات است که برای تشخیص و نظارت بر اثر بخشی درمان عفونت HCV انجام می شوند.
آزمایشات هپاتیت C شامل موارد زیر است:
• تست آنتی بادی HCV: آنتی بادی های موجود در خون را که در پاسخ به عفونت HCV تولید می شوند، تشخیص می دهد.
• تست HCV RNA : میزان RNAهپاتیت C را در خون تشخیص داده و اندازه گیری می کند.
• تست ژنوتیپ HCV : ساب تایپ های خاص ویروس را شناسایی می کند که برای تعیین استراتژی درمانی بسیار کاربردی است.
هپاتیت C یکی از 5 نوع “ویروس هپاتیت” شناخته شده است. چهار مورد دیگر، عبارتند از: هپاتیت A، هپاتیت B، هپاتیت D و هپاتیت E
با ورود خون آلوده به بدن، ویروس HCV شروع به تکثیر می کند. در درجه اول آلودگی از تزریق سوزن مشترک در معتادان تزریقی انتقال می یابد. انتقال هپاتیت C از طریق به اشتراک گذاری وسایل شخصی مانند تیغ و مسواک، رابطه ی جنسی با فرد آلوده، خالکوبی با سوزن غیر استریل، نیدل استیک شدن کادر درمانی و حین بارداری یا زایمان کمتر متداول است. قبل از رواج آزمایش HCV در دهه 1990، این ویروس اغلب با انتقال خون منتقل می شد. در حال حاضر هیچ واکسنی برای جلوگیری از هپاتیت C وجود ندارد.
• هپاتیت C حاد: برای بعضی از افراد، دوره ی عفونت HCV کوتاه مدت است و علائم کم تا خفیفی دارد که خود به خود نیز از بین می روند. گاهی اوقات (حدود 30-20% موارد) عفونت حاد می تواند باعث بروز علائم شدیدتری مثل زردی و خستگی شود.
• هپاتیت C مزمن: بیش از نیمی از افراد آلوده به هپاتیت C، دچار عفونت مزمن می شوند و در صورت عدم درمان، مشکلات جدی سلامتی مثل سیروز و سرطان کبد (که ممکن است کشنده باشد) گریبان گیرشان خواهد شد. هپاتیت C مزمن روندی آهسته دارد و به مرور زمان پیشرفت می کند. بنابراین، ممکن است افراد تا زمان بروز علائم بالینی و آسیب جدی کبد، از بیماری خود آگاه نباشند.
مرکز کنترل و پیش گیری از بیماری های واگیر (CDC) تخمین می زند تا سال 2017 حدو 44700 مورد ابتلا به هپاتیت C در ایالات متحده وجود داشته و 4/2 میلیون آمریکایی مبتلا به نوع مزمن هپاتیت C هستند که بسیاری از آن ها از بیماری خود مطلع نمی باشند. تنها روش شناسایی این بیماری، آزمایش HCV است.
در صورت ابتلا به هپاتیت C، پزشک معالج ممکن است یک درمان ضد ویروسی را آغاز یا شما را به یک پزشک متخصص بیماری های کبدی یا عفونی، ارجاع دهد. آزمایش HCV RNA ممکن است قبل از شروع درمان دوباره تکرار شود تا مشخص شود ویروس یا عفونت همچنان در خون وجود دارد یا خیر، و همچنین یک میزان پایه برای مقایسه در حین درمان فراهم شود.
چندین درمان ضد ویروسی برای درمان هپاتیت C وجود دارد. برخی از آن ها انواع (ژنوتیپ) خاص ویروس را درمان می کنند و برخی دیگر تمام ژنوتیپ ها را درمان می کنند. درمان به طور معمول شامل مصرف داروهای خوراکی و حدود 8 تا 12 هفته است، اگرچه در بعضی موارد طولانی تر نیز می شود. این داروها می توانند بیش از 90٪ از مبتلایان به هپاتیت مزمن C را با عوارض جانبی نسبتاً کمی درمان کنند. اگر 12 هفته پس از اتمام درمان، هیچ HCV قابل تشخیصی در خون وجود نداشت. دوره ی درمان کامل شده است.
آزمایش های مختلف هپاتیت C کاربردهای متفاوتی دارد:
• آزمایش آنتی بادی HCV : برای غربالگری عفونت فعلی و قدیمی انجام می شود. این آزمایش آنتی بادی های موجود در در خون را که توسط سیستم ایمنی بدن در پاسخ به عفونت تولید می شوند، تشخیص می دهد. این آزمایش قادر به تشخیص عفونت HCV فعال یا قدیمی نیست. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد اگر نتیجه ی تست “مثبت ضعیف” باشد، امکان “مثبت کاذب” وجود دارد. CDC توصیه می کند که کلیه آزمایشات مثبت آنتی بادی توسط آزمایش HCV RNA تایید شوند تا مشخص شود که عفونت فعال وجود دارد یا خیر .آزمایش آنتی بادی HCV ممکن است به عنوان بخشی از پانل هپاتیت حاد ویروسی برای مشخص کردن نوع ویروس هپاتیت مورد استفاده قرار بگیرد.
• آزمایش HCV RNA: مقدار کمی- Quantitative (بار ویروسی HCV) را در خون می سنجد و ممکن است برای موارد زیر مورد استفاده قرار بگیرد:
• پس از نتیجه ی مثبت آزمایش آنتی بادی HCV، برای تایید وجود ویروس و تشخیص عفونت فعال
• به عنوان آزمایش اولیه ی عفونت حاد HCV، از آن جا که آنتی بادی های HCV تا دو ماه پس از ابتلا تولید نمی شوند، در صورتی که تست آنتی بادی منفی باشد اما نسبت به ابتلا مشکوک باشید، می توان از این ازمایش استفاده کرد.
• برای بررسی پاسخ سیستم ایمنی بدن قبل، بعد و در حین درمان
• آزمایش HCV RNA: مقدار کیفی – Qualitativeویروس HCV را در خون می سنجد. به این معنا که بین عفونت جدید یا قدیمی تمایز قائل می شود. در صورت وجود ویروس در خون، نتیجه به صورت “مثبت” یا “شناسایی شده” گزارش می شود و در غیر این صورت جواب آزمایش، “منفی” است. از این آزمایش اغلب استفاده نمی شود.
• ژنوتایپ ویروس هپاتیت C: این آزمایش برای تعیین نوع یا ژنوتیپ HCV انجام می شود که اقدامی موثر درتعیین استراتژی درمانی است. تاکنون 6 نوع عمده و 50 ساب تایپ از ویروس HCV شناسایی شده است. حدود 75% از مبتلایان به HCV در ایالات متحده با ساب تایپ 1 آلوده شده اند. تجویز دارو برای شروع پروسه ی درمانی تا حد زیادی به ژنوتیپ HCV بستگی دارد.
CDC، انجمن بیماری های عفونی آمریکا (IDSA)، انجمن آمریکایی مطالعه بیماری های کبدی (AASLD) و کارگروه خدمات پیش گیری از بیماری ایالات متحده (USPSTF) توصیه می کنند همه ی افراد 79-18 ساله حداقل یک بار در طول زندگی خود، آزمایش آنتی بادی HCV را انجام دهند. CDC همچنین غربالگری HCV را برای خانم های باردار یا هر زنی که قصد بارداری دارد، توصیه می کند.
غربالگری HCV صرف نظر از سن در موارد زیر توصیه می شود:
• افرادی که حداقل یک بار تزریق مواد مخدر داشته اند.
• افرادی که قبل از ژوئیه 1992، انتقال خون یا پیوند عضو انجام داده اند.*
• افرادی که قبل از سال 1987، فراورده های فاکتور های انعقادی خون دریافت کرده اند.
• افرادی که مدت طولانی تحت دیالیز قرار داشته اند.
• کودکی که از مادر HCV مثبت متولد شده است.
• افرادی که در معرض آلودگی با خون فرد HCV مثبت بوده اند.
• کارکنان بخش بهداشت درمان که با نمونه خون فرد HCV نیدل استیک شده اند.
• افرادی که علائم بالینی بیماری کبدی در آن ها دیده می شود.
• مبتلایان به HIV – حدود 21٪ از مبتلایان HIV به HCV نیز آلوده هستند.
*از سال 1992، انتقال خون در آمریکا تحت نظر قرار گرفته است و هر واحد خون HCV مثبت از چرخه ی انتقال خون حذف می شود. در حال حاضر خطر ابتلا به HCV از طریق انتقال خون 1 مورد در هر 2 میلیون واحد خون است.
در صورت نتایج غیر طبیعی آزمایشات پانل کبدی یا مشاهده ی علائم بالینی مرتبط با هپاتیت یا آسیب کبدی، پزشک معالج درخواست بررسی آنتی بادی هپاتیت C را مطرح می کند. در این موارد، اکثراً آزمایش آنتی بادی HCV به عنوان یکی از مولفه های پانل هپاتیت حاد ویروسی مورد ارزیابی قرار می گیرد. بیشتر افرادی که به تازگی در معرض این ویروس بوده اند، هیچ گونه علائم بالینی ندارند و بنابراین برای بررسی وضعیت خود به پزشک مراجعه نمی کنند. اما 20-10% از افراد ممکن است علائمی مشابه موارد زیر داشته باشند:
• خستگی
• تب
• درد شکم
• از دست دادن اشتها، حالت تهوع، استفراغ
• ادرار تیره
• مدفوع روشن
• زردی چشم و پوست (jaundice)
آزمایش HCV RNA در موارد زیر انجام می شود:
• در صورت “مثبت” شدن تست آنتی بادی HCV، برای تایید عفونت فعال باید آزمایش HCV RNA نیز انجام شود.
• در صورتی که طی 2 ماه گذشته در معرض ویروس HCV قرار داشته اید اما نتیجه ی آزمایش آنتی بادی منفی بوده بود است برای رفع هر گونه ابهام، آزمایش HCV RNA انجام می شود.
• در ابتدای پروسه ی درمان هپاتیت C مزمن، این آزمایش به صورت دوره ای برای کنترل پاسخ سیستم ایمنی بدن نسبت به درمان و 12 هفته پس از پایان درمان برای اطمینان از اثر بخشی درمان، انجام خواهد شد.
آزمایش ژنوتیپ HCV در صورت ابتلا به عفونت مزمن HCV و نیاز به تعیین استراتژی درمانی انجام می شود.
غربالگری و تشخیص
نتیجه ی آزمایش آنتی بادی HCV ، معمولاً به صورت”مثبت” یا “منفی” گزارش می شود.
نتایج آزمایش HCV RNA به صورت تعداد ویروس موجود در خون گزارش می شود. اگر هیچ ویروسی وجود نداشته باشد یا مقدار ویروس برای تشخیص خیلی کم باشد، نتیجه اغلب به صورت “منفی” یا “شناسایی نشده” گزارش می شود.
تفسیر آزمایشات غربالگری و follow-up ویروس HCV در جدول زیر قرار داده شده است:
• به طور کلی اگر نتیجه ی آزمایش آنتی بادی HCV شما مثبت باشد، احتمالاً در گذشته به هپاتیت C مبتلا شده اید.
• در صورتی که نتیجه ی آزمایش نشانگر احتمال پایین مثبت شدن تست بود، احتمال “مثبت کاذب” بودن آن وجود دارد. بسیاری از آزمایشگاه قبل از اعلام این گونه نتایج، آن ها دوباره تکرار می کنند.
انتخاب درمان مناسب و پایش درمان
نتیجه ی آزمایش ژنوتیپ HCV ابتلا به گونه ی خاص این ویروس را مشخص کرده و به پزشک معالج در انتخاب درمان مناسب کمک می کند. درمان این بیماری بسته به نوع ویروس HCV و سلامت کبد افراد، متفاوت است.
تست HCV RNA می تواند نشان دهنده ی موفقیت آمیز بودن روند درمانی باشد.
• بالا بودن یا افزایش بار ویروسی ممکن است به معنای عدم کارایی درمان باشد.
• بار ویروسی کم یا غیر قابل شناسایی، ممکن است به معنای موثر بودن اقدامات درمانی باشد.
در یک درمان موفقیت آمیز معمولاً پس از اتمام دوره ی درمان، بار ویروسی غر قابل ردیابی می شود.
طبق دستورالعمل های AASLD و IDSA، عدم وجود بار ویروس 12 هفته پس از پایان درمان به این معنی است که عفونت HCV به درمان پاسخ داده است.
هپاتیت C اغلب منجر به هپاتیت مزمن و در نتیجه سیروز یا سرطان کبد می شود. با تشخیص زودهنگام ویروس، پزشک معالج بیشتر از حد معمول عملکرد کبد را زیر نظر می گیرد و عفونت مزمن کبدی را درمان می نماید.
پزشک معالج ممکن است درخواست بررسی آزمایشات پانل کبدی را داشته باشد، این گروه آزمایشات ممکن است به ارزیابی سلامت کبد شما کمک کنند. آزمایشات کبدی مانند ALT و AST گاهی برای تشخیص آسیب پیش رونده ی کبدی مورد استفاده قرار می گیرند. همچنین پس از بررسی مصونیت افراد نسبت هپاتیت B و هپاتیت A در صورت عدم وجود ایمنی مناسب، واکسیناسیون انجام خواهد شد. آزمایشات دیگری مانند آلبومین، زمان پروترومبین-PT و بیلی روبین نیز از مولفه های آزمایشات کبدی هستند. این آزمایشات معمولاً در “محدوده ی طبیعی” قرار دارند مگر این که سیروز کبدی ایجاد شده باشد. گاهی اوقات برای تعیین آسیب ایجاد شده در کبد، بیوپسی انجام می شود. همچنین هنگام شروع پروسه ی درمان HCV، باید ابتلا به هپاتیت B نیز بررسی شود زیرا این ویروس باعث وخیم تر شدن علائم هپاتیت C می شود.
خیر. در حال حاضر، هیچ واکسنی برای HCVدر دسترس نیست. اگرچه تحقیقات در این زمینه ادامه دارد، اما اکثر تلاش ها برای تولید واکسن تاکنون ناموفق بوده است.
بله. عفونت قبلی با HCV شما را از ابتلای مجدد به این ویروس مصون نمی دارد. بیشتر افراد پاسخ ایمنی کارآمدی در مواجهه با HCV ایجاد نمی کنند. تغییراتی که ویروس در طی پروسه تقسیم خود در بدن متحمل می شود، مبارزه بدن را در برابر عفونت اولیه یا ثانویه دشوار می سازد.
داروهای مختلفی برای درمان عفونت HCV مورد استفاده قرار می گیرد. دارو درمانی اغلب به صورت استفاده هم زمان از چند دارو است و دارو های جدید در دست تهیه هستند.
قبل از سال 2000، عفونت HCV مزمن فقط در 10٪ موارد قابل درمان بود. در حال حاضر، بیش از 90٪ از مبتلایان به هپاتیت C قبل از بروز عوارض جبران ناپذیر کبدی درمان می شوند. البته حتی افرادی هم که بیماری کبدی پیشرفته دارند، اغلب به درمان پاسخ می دهند که این امر فرصت مداخله زودرس و جلوگیری از مرگ ناشی از HCV را افزایش می دهد.
دستورالعمل های درمانی اخیر توصیه می كنند افراد مبتلا به HCV حاد را تحت نظر قرار بگیرند اما در صورت ادامه عفونت بیش از 6 ماه، درمان این افراد آغاز شود.
HCV مزمن معمولاً با ترکیبی از داروها درمان می شود.
خیر. اما یک کیت تست مصوب FDA برای نمونه گیری در منزل جهت ارسال به آزمایشگاه وجود دارد. نتایج به صورت محرمانه با شما اعلام خواهد شد.
اگر RNA ویروس هپاتیت C در خون شما وجود دارد، می توانید این بیماری را به افراد دیگر منتقل کنید. هپاتیت C با قرار گرفتن در معرض خون آلوده انتقال می یابد. متداول ترین روش نیز استفاده از سوزن مشترک در معتادان تزریقی یا سایر روش هایی است که برای استعمال مواد مخدری مانند: مانند کوکائین یا هروئین به کار می رود. سایر راه های انتقال عبارتند از: استفاده از تجهیزات آلوده برای پیرسینیگ و خال کوبی، قرار گرفتن پرسنل درمانی در معرض سوزن های مورد استفاده یا سایر اشیاء تیز بیماران HCV مثبت و رابطه ی جنسی با فرد آلوده و تولد نوزاد از مادر HCV مثبت
تفسیر آزمایشات غربالگری و follow-up ویروس HCV در جدول زیر قرار داده شده است:
| آنتی بادی HCV | HCV RNA | تفسیر |
|---|---|---|
| منفی | – | هیچ عفونتی وجود ندارد یا به دلیل این که ویروس جدیداً وارد بدن شده است، هنوز آنتی بادی علیه آن ساخته نشده. اگر سوء ظن زیادی وجود داشته باشد، آزمایش HCV RNA انجام می شود. |
| منفی | مثبت | عفونت هپاتیت حاد در مراحل اولیه |
| مثبت یا مثبت جزئی | منفی | وجود عفونت در زمان گذشته یا عدم وجود عفونت (مثبت کاذب) |
| مثبت | مثبت | عفونت فعال در مراحل اولیه |
تهیه و تنظیم توسط تیم تحقیق و توسعه (R&D) آزمایشگاه ژنتیک و تشخیص پزشکی آبتین
مجید گلشن فرد، الهه براتی پورفرد
آزمایشگاه ژنتیک و تشخیص پزشکی آبتین با رویکرد تخصصی در زمینه بیماری های نازایی، ناباروری و سرطان، در راستای احترام به مراجعه کنندگان در خصوص انجام آزمایشات تخصصی تاسیس شده است.
ما در این مجموعه با بهره گیری از کادر مجرب و استفاده از تجهیزات آزمایشگاهی به روز، طبق آخرین استاندارد های آزمایشگاهی مورد تایید اروپا و آمریکا و با استفاده از کیت های تخصصی انجام آزمایشات که تماماً مربوط به شرکت های تولید کننده خارجی می باشد، آزمایشات مراجعه کنندگان محترم را انجام می دهیم.
