آزمایش سروپلاسمین به همراه آزمایش مس خون و ادرار، در درجه اول برای کمک به تشخیص بیماری ویلسون به کار برده می شود. این بیماری یک اختلال ارثی است که می تواند منجر به ذخیره بیش از حد مس در چشم ها، کبد، مغز و سایر اندام ها و کاهش سطح سروپلاسمین شود.
بررسی سطح سروپلاسمین و مس به ندرت در تشخیص متابولیسم غیر طبیعی مس، کاهش میزان مس یا سندرم منکس (Menkes kinky hair syndrome) به کار گرفته می شود.

هنگامی که علائم بالینی بیمار، شک پزشک را نسبت به بیماری ویلسون یا مسمومیت با مس (ذخیره ی بیش از حد مس) بر می انگیزد، درخواست بررسی “مس” در خون و ادرار 24 ساعته و “سروپلاسمین” را مطرح می نماید. این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشند:
• کم خونی
• حالت تهوع، درد شکم
• زردی
• خستگی
• تغییرات رفتاری
• لرزش
• ایجاد مشکل هنگام راه رفتن
• انقباضات مداوم و غیر ارادی عضلات که باعث حرکات تکراری یا پیچ خوردگی می شوند
(دیستونی- dystonia)
• اسهال و استفراغ
• اختلال در بلع یا صحبت کردن
• حلقه های قهوه ای تیره در اطراف عنبیه چشم (حلقه های کایزر-فلیشر)
بررسی مس و سروپلاسمین برای تشخیص کاهش ذخیره مس بدن، نادر است. علائم کمبود مس بدن عبارتند از: رنگ پریدگی، پوکی استخوان، خستگی، سوزن سوزن شدن دست و پادر بزرگسالان است. نوزادان در صورت بروز علائم سندرم منکس (Menkes kinky hair syndrome) که شامل موهای کم پشت و شکننده، تاخیر در رشد، زوال سیستم عصبی، اختلالات گوارشی، ضعف عضلانی و تشنج است، مورد آزمایش قرار می گیرند.
آزمایش سروپلاسمین ممکن است به صورت دوره ای برای بررسی کاهش یا افزایش این آنزیم یا پایش اثر بخشی درمان مورد استفاده قرار بگیرد.

افزایش یا کاهش سطح سروپلاسمین نشانگر بیماری خاصی نیست و نتایج این تست معمولاً همراه با آزمایش “مس” بررسی می شود.
نتایج آزمایش ممکن است به صورت زیر باشد:

جدول نتایج آزمایش سروپلاسمین

* مس بیش از حد در کبد، غالباً به طور نامتوازن توزیع می شود و ممکن است در یک نمونه تشخیص داده نشود.

• غلظت پایین مس در خون به همراه افزایش سطح مس در ادرار، کاهش سطح سروپلاسمین و افزایش ذخیره مس در کبد اغلب در بیماری ویلسون مشاهده می شود.
• کاهش غلظت مس در ادرار و خون و کاهش سرولوپلاسمین ممکن است نشانگر کمبود مس باشد.
• همانند مبتلایان آسیب کبدی، بسیاری از افراد مبتلا به بیماری ویلسون، اگرچه علائم عصبی دارند اما سطح سروپلاسمین خون شان نرمال است.

هر عاملی که در توانایی بدن در تامین و متابولیسم مس دخیل باشد، می تواند بر غلظت سروپلاسمین و مس خون تاثیر گذار باشد. غلظت بیش از حد سروپلاسمین می تواند نشانگر عفونت حاد (infection)، بیماری قلبی (heart disease)، آرتریت روماتوئید ( rheumatoid arthritis)، لوسمی (leukemia) یا لنفوم هوچکین (Hodgkin lymphoma) باشد.

خیر. این آزمایش جزو آزمایشات تخصصی است و در همه ی آزمایشگاه ها ارائه نمی شود. ممکن است نمونه خون به آزمایشگاه مرجع ارسال شود.

اگر پس از بررسی نتایج آزمایشات خون و ادرار و سونوگرافی، پزشک معالج مشکوک به ابتلای شما به بیماری ویلسون باشد، ممکن است بیوپسی کبد را برای ارزیابی میزان مس در کبد و بررسی شدت آسیب کبدی درخواست دهد.

سندرم منکس یا سندرم موهای مجعد، که به بیماری حمل و نقل مس نیز معروف است، یک بیماری نادر ژنتیکی است که منجر به کمبود مس در بدن می شود. این سندرم به دلیل جهش در ژن ATP7A که بر روی کروموزوم X قرار دارد، ایجاد می شود و بیماری وابسته به جنس مغلوب است. دختران دارای 2 کروموزم X و پسران دارای 1 کروموزوم X هستند، به همین دلیل این سندرم در مردان شایع تر است.
این جهش منجر به توزیع نامتوازن مس در بدن می شود. به عنوان مثال، در بافت کبد وکلیه افزایش و در مناطقی مانند مغز کاهش میزان “مس” را شاهد باشیم. علائم این سندرم به طور معمول در دوران نوزادی بروز می کند و بسیاری از کودکان تا 3 سالگی از بین می روند. علائم بالینی شامل موهای کم پشت و شکننده، تاخیر در رشد، زوال سیستم عصبی، ضعف عضلانی و تشنج است. شیوع این سندرم در حدود 1 در 100000 نوزاد است.

سطح سروپلاسمین ممکن است در شرایط مختلفی افزایش یابد. این نتایج می توانند در تفسیر آزمایش و توانایی تشخیص بیماری ویلسون یا کمبود مس تاثیر بگذارد.

• سرولوپلاسمین یک واکنش دهنده فاز حاد است. غالباً با التهاب، عفونت شدید، آسیب بافتی و برخی از سرطان ها افزایش می یابد.
• میزان مس و سروپلاسمین ممکن است در دوران بارداری و با استروژن، داروهای ضد بارداری خوراکی یا داروهایی مانند کاربامازپین (carbamazepine)، فنوباربیتال (phenobarbital) و اسید والپروئیک (valproic acid) افزایش یابد.

کاهش کاذب سطح سروپلاسمین می تواند باعث کمبود پروتئین و مشکلاتی از جمله سندرم نفروتیک (nephrotic syndrome)، سوء جذب (malabsorption)، انتروپاتی (protein-losing enteropathy) و سوء تغذیه (malnutrition) شود.