آزمایش آمونیاک برای تشخیص سطح بالای این مولکول در خون استفاده می شود و ممکن است پزشک معالج این آزمایش را به همراه تست های دیگری مانند گلوکز، الکترولیت و پانل های کبدی و کلیوی درخواست دهد، تا علت تغییرات رفتاری و سطح هوشیاری فرد را بررسی کرده یا به پشتیبانی از تشخیص سندرم ریه یا آنسفالوپاتی کبدی ناشی از بیماری های مختلف کبدی کمک کند.
برخی پزشکان از آزمایش آمونیاک برای پایش اثربخشی درمان انسفالوپاتی کبدی استفاده می کنند، اما توافق گسترده ای در مورد این استفاده وجود ندارد. از آنجا که انسفالوپاتی کبدی می تواند در اثر ایجاد انواع سموم در خون و مغز ایجاد شود، سطح آمونیاک خون ارتباط بسیار کمی با شدت آن دارد.
همچنین برای تشخیص برخی اختلالات نادر ژنتیکی نیز از آزمایش آمونیاک استفاده می شود. به عنوان مثال، تشخیص نقص در چرخه اوره، ارزیابی شدت اختلال چرخه اوره در این شرایط و پایش اثر بخشی درمان این اختلال

در صورت بروز برخی علائم که حاکی از افزایش سطح آمونیاک خون باشند، این تست درخواست داده می شود:
• تغییرات شناختی، disorientation
• خواب آلودگی
• اختلالات هوشیاری
• کما
علائم فوق می توانند با و/یا بدون ایجاد بیماری کبدی یا نارسایی کلیوی بروز پیدا کنند. درصورت ابتلا به نوع حاد بیماری کبدی پایدار، تست آمونیاک به همراه سایر آزمایشات کبدی بررسی می شود.

آزمایش آمونیاک ممکن است در صورت بروز علائم بالینی زیر در نوزادان نیز درخواست داده شود:
• بی قراری
• استفراغ
• بی حالی
• تشنج (Seizures)
گاهی اوقات برای رد کردن احتمال وجود سندرم ری (Reye syndrome) در نوزادی که در مراحل بهبودی یک بیماری ویروسی مانند آنفولانزا یا آبله مرغان قرار دارد و علائم بالینی فوق را بروز می دهد، آزمایش آمونیاک انجام می شود.

افزایش قابل توجه سطح آمونیاک در خون نشان دهنده ی عدم توانایی بدن در پردازش و دفع آمونیاک است. این اختلال ممکن است باعث بروز علائم بالینی شود.
افزایش میزان آمونیاک در کودکان و بزرگسالان، ممکن است نشانگر این باشد که آسیب شدید کبدی یا کلیوی بر توانایی بدن در دفع آمونیاک تأثیر گذاشته و این اختلال ممکن است مغز را نیز تحت تأثیر قرار دهد. غالباً، یک بیماری حاد یا مزمن به عنوان محرک عمل کرده و سطح آمونیاک را افزایش می دهد تا جایی که فرد مبتلا در دفع آمونیاک دچار مشکل می شود.
در نوزادان، سطح بالای آمونیاک ممکن است نشان دهنده اختلال در چرخه اوره ناشی از اختلالات ژنتیکی نادر از قبیل کمبود یکی از آنزیم های این چرخه باشد. گاهی اوقات در بیماری همولیتیک نوزادان ( hemolytic disease of the newborn) نیز این افزایش سطح مشاهده می شود. افزایش متوسط یا موقتی آمونیاک در خون نوزادان نسبتاً متداول است، این افزایش و کاهش ممکن است هیچ گونه علائم بالینی در پی نداشته باشد.
افزایش آمونیاک و آنزیم های خاص کبدی همراه با کاهش سطح گلوکز، ممکن است نشانگر وجود سندرم ری در کودکان و نوجوانان علامت دار باشد. همچنین این افزایش سطح ممکن است نقایص آنزیمی چرخه اوره را که قبلاً تشخیص داده نشده بودند، نمایان سازد.
در صورت طبیعی بودن سطح آمونیاک، ممکن است علائم بالینی ایجاد شده به دلیل بیماری ها یا دلایلی به غیر از اختلال آمونیاک ایجاد شده باشند. با این حال، سطح طبیعی آمونیاک انسفالوپاتی کبدی را رد نمی کند. سایر محصولات تجزیه شده نیز می توانند در تغییر عملکرد ذهنی و هوشیاری نقش داشته باشند و سطح آمونیاک مغزی ممکن است بسیار بالاتر از سطح آمونیاک در خون باشد. این موضوع می تواند درک ارتباط بین علائم بالینی و سطح آمونیاک خون را دشوار کند.
کاهش سطح آمونیاک ممکن است با برخی از انواع فشار خون بالا مانند پرفشاری اولیه (فشار خون بالا به علل ناشناخته) و پرفشاری ثانویه (فشار خون بسیار بالا که به طور ناگهانی و سریع رخ می دهد) دیده شود.

افزایش سطح آمونیاک با موارد زیر قابل مشاهده است:

• خون ریزی دستگاه گوارش: سلول های خونی در روده همولیز می شوند و پروتئین را آزاد می کنند.
• ورزش های عضلانی: عضلات هنگام فعال آمونیاک تولید می کنند و هنگام استراحت آن را جذب می کنند.
• استفاده از تورنیکه (رگ‌بند، شریان‌بند): با فشار بیش از حد تورنیکه، میزان آمونیاک در نمونه خون جمع آوری شده می تواند افزایش یابد.
• دریافت پروتئین بالا: رژیم غذایی با پروتئین بالا ممکن است باعث تجمع آمونیاک در برخی بدن بعضی از افراد شود.
• زایمان زودرس: در موارد نادر، میزان آمونیاک بسیار بالایی در نوزادان نارس مبتلا به دیسترس تنفسی مشاهده می شود.
• استفاده از برخی داروهای خاص، از جمله الکل، باربیتورات ها، دیورتیک ها، شیمی درمانی با دوز بالا، اسید والپروئیک و مواد مخدر
• استعمال دخانیات
با کاهش مصرف برخی از آنتی بیوتیک ها، از جمله نئومایسین و مترونیدازول، میزان آمونیاک خون نیز کاهش می یابد.
برخی از پزشکان مراقبت های بهداشتی احساس می کنند که اندازه گیری آمونیاک شریانی از نظر بالینی مفیدتر از بررسی آمونیاک خون وریدی است، اما در مورد این موضوع توافق عام وجود ندارد.

بطور کلی خیر. در بیشتر موارد آمونیاک به صورت موضعی عمل می کند و باعث تحریک یا سوزش هر آن چه در اطرافش قرار داشته باشد، می شود. اما طبق دستورالعمل های (ATSDR)، آمونیاک معمولاً به عنوان یک سم سیستمیک عمل نمی کند. آمونیاک تجاری، به صورت مایع یا بخار، می تواند باعث سوختگی شدیدتری نسبت به آمونیاک مایع خانگی رقیق تر شود، اما هر دو می توانند به چشم، پوست و دستگاه تنفسی آسیب وارد کرده و در صورت بلع باعث آسیب به دهان، گلو و معده شوند.

در وهله ی اول، دلیل این افزایش حائز اهمیت است. اگر یک بیماری گذرا باعث این افزایش شود، به احتمال زیاد سطح آمونیاک پس از بازگشت به میزان طبیعی، ثابت خواهد ماند. اگر یک بیماری مزمن باعث این شرایط شده است، عود مجدد محتمل است و وضعیت شما نیاز به پایش دارد. برای اتخاذ تصمیم مناسب حتما با پزشک معالج خود مشورت کنید.